Natuur­lijke bestrijding eiken­pro­ces­sierups

Indiendatum: sep. 2019
Antwoorddatum: 15 okt. 2019

1. Gezien de maatschappelijke discussie over de eikenprocessierups en de overlast die hierdoor wordt veroorzaakt wil de Partij voor de Dieren graag door het college geïnformeerd worden over de situatie in Almere. Kunt u de raad informeren over:

a)In hoeverre de eikenprocessierups in de gemeente Almere voor overlast heeft gezorgd?

Voor de bomen zelf is de eikenprocessierups geen probleem, echter een grote aanwezigheid van eikenprocessierups kan gezondheidsklachten veroorzaken. Navraag bij de GGD levert geen helder beeld op in hoeverre de eikenprocessierups in Almere voor problemen heeft gezorgd. Er zijn ongeveer 200 meldingen van bewoners binnen gekomen over de aanwezigheid van eikenprocessierups. De partij die voor ons de beheersing van de eikenprocessierups verzorgt, heeft in 2019 (t/m juli 2019) in ongeveer 1900 bomen de aanwezige nesten verwijderd. Dat is ongeveer twee en een half keer zoveel als in 2018 (t/m juli 2018).

b) Wat de huidige aanpak is om overlast te beperken in Almere?

Wij monitoren 3 keer per jaar alle eiken in de woongebieden. Dit doen wij om zicht te houden op de ontwikkeling van de populatie. Op locaties waar de plaagdruk hoog is, worden de eiken beneveld met een biologisch preparaat bestaande uit bacteriën en/of nematoden (grondaaltjes). Dit doen wij om te voorkomen dat de eikenprocessierupsen zich verder kunnen ontwikkelen. De middelen werken erg kort en doden alle op dat moment aanwezige blad-etende insecten. De middelen hebben geen negatieve effecten op vogels en andere dieren. Mochten er na het benevelen, of op plekken die we niet beneveld hebben, toch eikenprocessierupsen voorkomen dan worden de rupsen en de nesten verwijderd. Wij verwijderen ook nesten bij bewoners in de tuin om zo de plaagdruk te verlagen. Wij zijn terughoudend met de nieuwe aanplant van eiken. Als wij toch eiken planten dan kijken wij naar soorten die minder aantrekkelijk zijn voor de eikenprocessierups.

c) Of er in de gemeente Almere sprake is geweest van bestrijding van de eikenprocessierups met chemische middelen?

In Almere worden geen chemische middelen toegepast bij de bestrijding van de eikenprocessierups.

d) Hoeveel de monitoring en bestrijding van de eikenprocessierups in 2019 in de gemeente Almere heeft gekost en hoe zich dat verhoudt tot het geraamde bedrag?

De kosten voor de bestrijding van de eikenprocessierups bedragen voor 2019 ongeveer € 250.000,-. Dit is meer dan de €100.000,- die hiervoor vooraf is vrijgemaakt binnen de begroting.

e) Wat de verwachting is van het college ten aanzien van de kosten hiervoor voor de komende jaren?

De plaagdruk wisselt per jaar, maar wij zien een stijgende lijn. De verwachting is dat er volgend jaar extra inzet noodzakelijk zal zijn. Daarnaast is de markt voor de bestrijding van de eikenprocessierups erg in beweging en voorzien we dat de kosten voor de inzet van aannemers zullen stijgen. Om grip te houden op de problematiek laten wij een plan van aanpak opstellen voor invasieve exoten en de eikenprocessierups. Het plan van aanpak geeft richting aan de mogelijke beheersmaatregelen en geeft inzicht in de daarbij behorende kosten.

2. Bent u het met de Partij voor de Dieren eens dat de oorzaken van de explosieve toename van de eikenprocessierups gelegen is in de afwezigheid van voldoende natuurlijke vijanden, zoals insecten en bepaalde vogels? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen om in Almere de opkomst van benodigde natuurlijke vijanden van de rups te stimuleren?

Wij zijn het gedeeltelijk met u eens, aangezien de toename van de eikenprocessierups een aantal oorzaken kent:

• Het massaal toepassen van eiken als straat- en laanboom in een monocultuur. Dit is minder aan de orde in Almere.
• Onvoldoende natuurlijke vijanden.
• Door de klimaatverandering worden de omstandigheden voor de eikenprocessierups gunstiger.
• Het ontbreken van regelgeving ten aanzien van de beheersing, waardoor verschillende boomeigenaren anders omgaan met de bestrijding.

Door de opzet van Almere is er veel groen en hebben wij ongeveer 400 hectare aan ecologisch beheerd gras waar de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zich kunnen vestigen. Echter staan eikenbomen hier niet altijd bij in de buurt. In de uitwerking van de Visie ecologie is hier nadrukkelijk aandacht voor.

3. Heeft de gemeente vooral gedaan aan symptoombestrijding of zijn er ook bronmaatregelen getroffen zoals het aanplanten van een grotere diversiteit aan bomen, het inzaaien van bloemenmengsels e.d.?

Wij houden bij de boomsoortkeuze nadrukkelijk rekening met het vergroten van de diversiteit aan bomen. Daarnaast zijn er op diverse plekken bloemenmengsels ingezaaid of beheren wij bermen en grasvelden op een ecologische wijze.

4. Bent u het met ons eens dat bestrijding, indien nodig, moet plaatsvinden op natuurlijke, diervriendelijke en ecologisch verantwoorde wijze en niet met chemische middelen, omdat het gebruik van gif door particulieren in tuinen en het gebruik van landbouwgif mede de oorzaak zijn van het verlies aan biodiversiteit en dus (deels) de oorzaak zijn van de plaag? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u de natuurvriendelijke bestrijding stimuleren?

De bestrijding van de eikenprocessierups is in de woongebieden nodig om bewoners en huisdieren te vrijwaren van de mogelijke negatieve gevolgen. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de best passende methode. Daarom worden alleen biologische middelen ingezet bij de bestrijding van de eikenprocessierups. Bij de uitwerking van de Visie ecologie is er nadrukkelijk aandacht voor het verder versterken/stimuleren van de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups.

5. Bent u bekend met de proef met natuurlijke, ecologisch verantwoorde bestrijding van de eikenprocessierups in Wapserveen in Drenthe?

Ja, wij zijn bekend met deze proef.

6. Inmiddels is gebleken dat de natuurlijke bestrijding in Wapserveen een succes was. Is er in de gemeente Almere ook gewerkt met een dergelijke manier van bestrijding? Zo nee, zijn er plannen voor de toekomst om een dergelijke proef uit te voeren? Waarom wel/niet?

Ja, reeds in 2013 is er op de Veluwedreef een proef uitgevoerd om te onderzoeken wat het effect is van een bloemenmengsel, bestaande uit schermbloemigen, op de plaagdruk. Door de schaal van de proef was het effect echter niet goed te duiden. Wij staan ervoor open om de ervaringen uit Wapserveen in te zetten. De Visie ecologie zal daar verder richting aan gaan geven.

7. Bent u het met de Partij voor de Dieren eens dat er geen eikenbomen gekapt mogen worden omwille van de bestrijding van de eikenprocessierups? Zo nee, waarom niet? In welke gevallen wilt u dan toch besluiten tot kap?

Ja, wij zijn het met u eens dat de eikenprocessierups alleen geen reden is om eiken te verwijderen. Het Bomenkader is voor ons het fundament.