Stedelijk woning­bouw­pro­gramma kan een stuk socialer

Voorzitter,

Voor de Partij voor de Dieren staat bij het woonbeleid centraal dat de leefomgeving van mens, dier en natuur niet gebukt mag gaan onder ongebreideld bouwen. Het groene karakter van Almere staat al zwaar onder druk, dat moeten we niet nog erger maken. Naast dat ongebreideld bijbouwen niet de oplossing is, kan dit ook juist voor andere problemen zorgen en raken we van de regen in de drup. Wat hebben we aan extra woningen als de bestaande stad daardoor onleefbaar wordt. Onleefbaar voor mens, dier en natuur? Als we grootschalig woningen gaan toevoegen, dan moet het groen in de stad juist meegroeien, omdat de druk hierop, zowel qua ecosysteemdiensten, als recreatief ook zullen toenemen. Bouwen in het groen is dan wel het meest onverstandige wat je kan doen. Dat tast het woongenot aan van mens en dier en vergroot de andere grote crisissen waar we voor staan, zoals de klimaat-, de biodiversiteits- en de stikstofcrisis.

Daarom zijn we blij dat in het stuk staat dat de woningen, in lijn met de Woonvisie, worden gerealiseerd met behoud van de drie Almeerse kernkwaliteiten:

1. Het groene en ruimte karakter van de stad;

2. De grote variatie aan wijken;

3. Een goede balans tussen inkomensgroepen binnen wijken

Uit mijn bijdrage zal blijken dat de Partij voor de Dieren ernstige twijfels heeft over de realisatie van punt 3. De ervaring leert ons daarnaast inmiddels dat ook punt 1 steeds minder vanzelfsprekend wordt.

Dat zie je wederom terugkeren bij de plannen voor Pampushout, waar dit college hardnekkig aan vasthoudt. Bouwen in Pampushout is in strijd met onze belangrijkste kernkwaliteit: “het groene en ruimte karakter van de stad”. Juist die groene longen tussen de verschillende stadsdelen! Het bestaande groen is moeilijk in geld uit te drukken, maar één ding is zeker, het is vele malen meer waard dan de kille miljoenen euro’s die het zogenaamd kost om het niet de bebouwen. Al blijft dat een raar fenomeen. Gelukkig nemen we met dit voorstel nog geen beslissing over Pampus Hout, maar wij doen een zwaar beroep op de verantwoordelijkheid van dit college om af te zien van verdere uitvoering van die plannen. Als er behoefte is aan zulke woonmilieus, neem dan een voorbeeld aan het project BOSS, waar bomen worden aangeplant om een bosrijke wijk te creëren. Dat past beter bij de grote noodzaak van meer groen in plaats van minder.

Daarnaast is het voor de Partij voor de Dieren vanzelfsprekend dat we ook elders in Almere niet verder gaan bouwen in het groen. Het overgrote deel van de voorliggende plannen kunnen prima gerealiseerd worden zonder het groen aan te tasten. Voor het kleine deel dat overblijft moeten innovatievere oplossingen bedacht worden.

Dan het raadsvoorstel voorzitter:

Bij punt 2b in het raadsvoorstel maakt de Partij voor de dieren zich zorgen over de zeer grove indeling van inkomensgroepen. Een categorie laag tot 39duizend is wel heel ruim. Het is echt een wereld van verschil of je rond de 20duizend, het minimumloon, zit of tegen de 40duizend, modaal. Als een groot deel vooral voor die 2e groep gebouwd wordt, dan komen de mensen die het hardste nodig hebben er nog steeds zeer bekaaid vanaf. De wachtlijsten voor een sociale huurwoning zijn al zo immens lang.

Een beknopte zoektocht op internet liet ons weten dat met een inkomen van 20.000 (zonder schulden en mét vast contract) een hypotheek van zo’n 70.000 euro mogelijk is. Bij 30.000 is dat zo’n 135.000 en bij 40.000 zo’n 184.000.

Wij willen dus ook binnen de groep lage inkomens een uitsplitsing. (Zie figuur pag 19, 80% van lage inkomens kan tot 200k, dat lijkt dus al veel te optimistisch).

Punt 2c: de plancapaciteit van 130%. Wij zagen vandaag op sociale media wat woningbouw cijfers langskomen in Almere over 2020. Dat staat wel in schril contrast met de voorliggende plannen. Waar baseert het college op dat deze plannen ook realistisch en uitvoerbaar zijn?

Dan punt 2d: een groter aandeel appartementen, namelijk 60%. Dat is niet een beetje een afwijking van de pas net aangenomen Woonvisie, maar enorm. Wij willen hier toch een nadere onderbouwing van. Daarnaast constateren wij dat er ook voor sociale eengezinswoningen momenteel lange wachtlijsten bestaan. Deze mensen komen er dan met dit plan erg slecht vanaf. De eengezinswoningen die wel blijven zullen waarschijnlijk vooral in het hogere segment terecht komen. Wonen met een tuin en een slaapkamer voor ieder kind is straks (in sommige gevallen nu al) alleen nog voor de welgestelden weggelegd.

Naast dat wij dat principieel een slechte zaak vinden, past dat ook totaal niet bij de tuinstad die Almere was en wil zijn. Het valt ons nu al op dat praktisch alle nieuwe sociale woningbouw uit enkel appartementen bestaat.
Begrijp ons niet verkeerd. De Partij voor de Dieren ziet ook de noodzaak en behoefte aan appartementen en hoogbouw, zeker voor specifieke doelgroepen zoals ouderen, jongeren, alleenstaanden etc, maar er moet ook voldoende oog blijven voor de andere kwaliteiten en behoeftes van Almere.

Punt 2e: het verminderen van het aandeel koophuizen onder de 300.000 euro. Ook hier heeft de partij voor de dieren grote moeite mee. 3 ton is voor heel veel mensen al totaal onbereikbaar, die tegelijkertijd wel buiten de boot vallen voor een gereguleerde huurwoning. Dat gat moet opgevuld worden. De meeste partijen hier hebben het vaak over sociale koop en dat we een koopwoning voor zoveel mogelijk mensen bereikbaar willen maken. Dat gaat zo niet lukken voorzitter.

Daarnaast valt op in het stuk zelf over Balans in de wijken, dat als dit programma is uitgevoerd er nog steeds geen balans over heel Almere genomen is. Zo blijft Almere Buiten en Haven een onevenredig groot deel lage inkomens hebben en bijvoorbeeld Poort en Hout een onevenredig laag deel lage inkomens. Om nog maar niet te spreken over Overgooi en Vogelhorst. Oosterwold ontbreekt volledig in het overzicht. Dit is totaal niet in overeenkomst met punt 3 van de kernkwaliteiten van Almere. Er is allesbehalve balans tussen inkomensgroepen in veel wijken. De verdeling is scheef
Op dit moment is het enige wat het college doet met die verstoorde balans, het als argument gebruiken om in bepaalde delen geen sociale woningen toe te voegen. Het omgekeerde zien we in de praktijk nooit, sociale woningen aan wijken toevoegen waar nu een laag aandeel is, zoals in Poort, Hout, Overgooi en Vogelhorst. Alles onder het mom van: “gezien het unieke karakter van deze wijken is het voor het karakter van deze wijken ongewenst dat”. Met deze drogreden houdt het college vast aan het eerder benoemde principe “iedereen is gelijk, behalve in de villawijk”. Die balans kan en moet eerlijker! Waar gaan de gereguleerde huurwoningen en betaalbare koopwoningen dan wel komen? Waarom doet het college niet meer om de balans in de wijken te herstellen?

Als alternatief voor Oosterwold wordt wel genoemd dat we meer regie kunnen nemen over welke woningen en welke prijsklasse worden gebouwd. Voorzitter, het moet toch mogelijk zijn, om binnen de kenmerken van Oosterwold op een organische manier ook woningen voor lagere inkomens te realiseren. Denk aan een nieuwe “Ik bouw betaalbaar”-regeling speciaal afgestemd op Oosterwold.
Graag een reactie.

Ten slotte punt 3 uit het raadsvoorstel: 3) Het college opdracht te geven om tweejaarlijks een stedelijk woningbouwprogramma vast te stellen, waarmee sturing wordt gegeven aan de realisatie van de opgave uit de Woonvisie en daarbij:

a. de uitgangspunten aan de raad voor te leggen;
b. besluitvorming over de eventuele financiële consequenties te betrekken bij het MPGA

Dit vraagt wel om een nadere concretisering. Iedere 2 jaar klinkt wel erg ambitieus, zeker gezien het feit dat we er deze periode al 3 jaar mee bezig zijn.

Daarnaast is het gek en wellicht onwenselijk om zo’n plan net voor de verkiezingen vasttestellen. De nieuwe raad staat gelijk voor een voldongen feit op een voor de stad zeer belangrijk dossier. Het lijkt ons op het eerste gezicht logischer om aan het begin van de raadsperiode zo’n plan vast te stellen. Na de verkiezingen kan er dan weer bijgestuurd worden. Bovendien kan het college dat het plan heeft opgesteld en uitgevoerd ook tijdens diezelfde raadsperiode erop worden aangesproken.

Voorzitter, met alleen bijbouwen gaan we de woningnood niet oplossen. Daarvoor is echt veel meer nodig. Zoals een betere regulering van de woningvoorraad. Een eerlijkere verdeling van de al beschikbare woningen, scheefwonen dient aangepakt te worden en de ongebreidelde huurstijgingen en huizenprijzen moeten aangepakt worden. Wonen is een recht, dat kan je niet aan een geliberaliseerd systeem overlaten. Naast dit stedelijk woningbouwprogramma is ook een fundamentele herziening van de huisvestingsverordening hard nodig. Ook daar wachten wij inmiddels al ruim 3 jaar op.

Daarnaast moet de kwaliteit, duurzaamheid en natuurinclusiviteit van de woningen, en de balans met een gezonde leefomgeving bovenaan blijven staan en moeten we onze groene stad koesteren.