Inclusief stemmen mag geen blinde vlek zijn

Indiendatum: 21 mrt. 2023
Antwoorddatum: 18 apr. 2023

1. Heeft het college de brief van de Oogvereniging van 20 maart 2023 met de titel ‘Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschap’ gelezen?

Wij hebben de brief gedateerd 15 maart 2023 met de titel ‘Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschap’ ontvangen en gelezen.

2. De Partij voor de Dieren vraagt zich af waarom er geen stembureau met een stemmal met audiobox aanwezig was tijdens de verkiezingen op afgelopen 15 maart. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat dit een verklaring verdient? Zo ja, graag een toelichting.

Na de Gemeenteraadsverkiezingen van 2022 heeft Team Verkiezingen een evaluatie gehouden onder de stembureauleden van het Inclusie stembureau (Levend Waterkerk te Parkwijk) waar de stemmal en soundbox aanwezig waren. De gebruikerservaringen met de stemmal en soundbox zijn niet positief. De gebruiksvriendelijkheid is laag, waardoor het uitbrengen van de stem de gebruiker minimaal 15 minuten kost. Ook voor de organisatie van de verkiezingen kost het veel tijd en werk, maar dat is van ondergeschikt belang. Naast de minder goede gebruikerservaringen en inzet die het de organisatie kost blijkt dat de afgelopen vier jaar minder gebruik is gemaakt van de stemmal en soundbox dan wij hadden gehoopt.

Er is gezocht naar een alternatief en dat was een braille kandidatenlijst. Mede door de beschikbaarheid van dit alternatief heeft de burgemeester als eindverantwoordelijke voor de organisatie van verkiezingen in zijn gemeente besloten om voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023 geen stemmallen met soundboxen aan te schaffen.

3. De Partij voor de Dieren vraagt zich ook af of het college voorafgaand aan afgelopen verkiezingen al op de hoogte was van het feit dat er tijdens de Provinciale en Waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023 op geen enkel stembureau in Almere een stemmal met audio-ondersteuning aanwezig was? Zo ja, graag een toelichting.

Wij en de raad waren ervan op de hoogte dat er geen stemmal met audio ondersteuning aanwezig zou zijn. In de burgemeestersbrief d.d. 20 december 2022 is aangegeven welke ondersteuning er wel aanwezig zou zijn in het Inclusie stembureau.

4. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat de Oogvereniging en de gemeenteraad van deze feiten op de hoogte gebracht hadden moeten worden voorafgaand aan de verkiezingen met een verklaring waarom er dit jaar nergens een stemmal was? Zo nee, waarom niet?

Door middel van de burgemeestersbrief is de gemeenteraad op de hoogte gebracht van het niet aanwezig zijn van een stemmal met audio-ondersteuning. De Oogvereniging/Werkgroep ViP is in februari 2023 op de hoogte gebracht welke faciliteiten er zouden zijn in het Inclusie stembureau.

5. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat de aangenomen motie van de Partij voor de Dieren, RG-18/2019 ‘Toegankelijk stemmen voor mensen met een visuele beperking’, niet wordt uitgevoerd, net als in 2021, toen maar in één stembureau (in plaats van in elk stadsdeel één) een stemmal aanwezig was?

Wij hebben in de geest van de motie gehandeld en is er goed contact geweest met de politieke partijen die de motie hebben ingediend en met belangenverenigingen. Naar aanleiding van deze contacten heeft de burgemeester als eindverantwoordelijke voor de organisatie van verkiezingen in zijn gemeente destijds besloten dat het redelijk was om niet acht, maar één stembureau te voorzien van een stemmal. Dat stembureau was voorzien van vrijwel alle mogelijke hulpmiddelen.

In 2023 was de stemmal niet aanwezig, in plaats daarvan was er de braille kandidatenlijst. Ondanks dat dit alternatief beschikbaar was, beseffen wij nu dat het zeer wenselijk is om wel een stemmal beschikbaar te hebben op het inclusieve stembureau.

6. Hoe kan het college dit gegeven rijmen met de uitgebreide uiting van Artikel 1 uit de grondwet die in de hal van het stadhuis en op de gevel van het stadhuis is gemaakt? Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat die uiting pas serieus genomen kan worden als in al het beleid, maar zéker in het faciliteren van een grondrecht als het kiesrecht, inclusie nadrukkelijk wordt meegenomen?

Alle Almeerders moeten volwaardig mee kunnen doen aan onze samenleving. Dit is nog niet overal het geval en daardoor ervaren inwoners ongelijkheid. Dat geldt ook voor het stemmen. Om deze reden hebben wij de ambitie om het stemmen zo toegankelijk mogelijk te maken, zodat iedereen zo zelfstandig mogelijk gebruik kan maken van het stemrecht. Normaal gesproken werken wij op het inclusieve stembureau met een stemmal en afgelopen jaar met braille kandidatenlijsten, naast andere maatregelen die wij treffen om stemmen voor iedereen toegankelijk te maken. Wij hebben van 2023 geleerd dat wij in 2024 zowel een stemmal als braille kandidatenlijsten op het inclusieve stembureau willen verzorgen.

7. Kan het college de raad verzekeren dat er tijdens de eerstvolgende verkiezingen wel in elk stadsdeel één stembureau met een stemmal met audio-ondersteuning zal zijn, en dat hierover goed gecommuniceerd wordt naar de (mogelijke) doelgroep?

Op dit moment is de afspraak dat het inclusieve stembureau zo wordt ingericht dat het voor iedereen toegankelijk is. In 2024 zullen wij naast de braille kandidatenlijsten ook weer de stemmal en soundbox aanbieden. Wij zullen naar aanleiding van uw vragen opnieuw in overweging nemen of in elk stadsdeel een stemmal en soundbox geplaatst kan worden. De laatste evaluatie is van 2021, dus het is nu, twee jaar later, een mooi moment dat opnieuw te beschouwen. Daarbij zullen wij ook de promotie en communicatie van ons inclusief stembureau opnieuw bekijken, ons idee is nu om de volgende keer meer bekendheid te geven aan het inclusieve stembureau.

Zoals elk jaar brengen wij belanghebbende organisaties als de Oogvereniging, Koninklijke Visio en Bartimeus en de ViP werkgroep op de hoogte van de mogelijkheden binnen het inclusieve stembureau.

Als laatste willen wij u nog verwijzen naar de raadsbrief van 9 november 2021 Toegankelijkheid van stembureaus.