Iepenlaan Para­dijs­vo­gelweg en Goud­ple­vierweg

Het college wordt verzocht de volgende vragen schriftelijk te beantwoorden:

1. Kan het college meer vertellen over de staat van de iepen, en zo ja, kunt u dit met de raad delen?

Bij de betreffende iepen is vastgesteld dat er sprake is van het fenomeen ‘uitgestelde onverenigbaarheid’. Het gaat hier om een teeltmethode waarbij een bovenstam (het bovengrondse deel) op een onderstam (het ondergrondse deel) is geënt. Er zijn entcombinaties die na verloop van tijd elkaar afstoten. Hierdoor vallen de bomen om en/of breken deze af op de entplaats. De bomen zijn door deze problematiek onvoorspelbaar.

2. Welke aanvullende acties kan of gaat het college ondernemen om de situatie beter in kaart brengen?

Wij hebben een goed beeld van de situatie. Er is uitgebreid onderzoek uitgevoerd en meerdere partijen hebben onafhankelijk van elkaar geconstateerd dat er sprake is van een uitgestelde onverenigbaarheid. De rapportages zijn opgenomen in de bijlage.

3. Als er inderdaad sprake is van een ent-onderstam probleem op grotere schaal, is het college het dan met de Partij voor de Dieren eens dat een second opinion noodzakelijk is? Zo nee, waarom niet?

Wij achten een second opinion zeker noodzakelijk, dit is tijdens het vooronderzoek uitgevoerd. Inmiddels zijn er meerdere partijen betrokken bij deze bomen. Vanuit de reguliere boominspecties en waarnemingen door de boomspecialisten van de vakgroep Groen & Spelen werden afwijkingen geconstateerd en is er een nader
onderzoek uitgevoerd door Pius Floris. Daar werd vastgesteld dat wij hier te maken hebben met uitgestelde onverenigbaarheid. Gezien de mogelijke impact op de omgeving en het feit dat wij zorgvuldig handelen is er door Groenadvies Amsterdam nogmaals een nader onderzoek doorlopen en zijn er aansluitend trekproeven en een ondergronds onderzoek uitgevoerd. Ook Groenadvies Amsterdam concludeert dat wij hier te maken hebben met uitgestelde onverenigbaarheid.

4. Op welke manier worden bomen die om zijn gevallen in deze iepenlaan tot nu toe vervangen?

De iepen van de Goudplevierweg en de Paradijsvogelweg zijn sinds 2020 eigendom van de gemeente Almere. Gemeente Almere heeft sinds die tijd geen bomen vervangen.

5. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat anticiperend op het coalitieakkoord en de evaluatie van het bomenkader, wanneer bomen vervangen worden er voor elke boom 2 bomen dienen te worden teruggeplant in de nabije omgeving (ook in deze iepenlaan)? Zo nee, welke wijze van compensatie is dan wel passend volgens het college?

Wij zijn het met de Partij voor de Dieren eens dat de bomen vervangen gaan worden. Wij zijn het er niet mee eens dat er standaard voor elke te vervangen boom twee nieuwe bomen geplant moeten worden. Per situatie is het maatwerk om een passend compensatieplan op te stellen. De compensatievorm is onder andere afhankelijk van de aanwezige beschikbare ruimte. Momenteel zijn er ten aanzien van compensatie geen duidelijke beleidskaders, dit wordt meegenomen tijdens de evaluatie van het bomenkader. Wij willen sturen op kwaliteit en daarbij gaat het niet alleen om het aantal bomen. Het gaat juist om het potentieel aan kroonvolume. Bomen met groter kroonvolume dragen veel meer bij aan ecosysteemdiensten (verkoeling, CO2 fixatie, waterbuffering et cetera). In het geval van de iepen aan de Paradijsvogelweg en de Goudplevierweg zijn wij aan het onderzoeken of er mogelijkheden zijn om meer ruimte te creëren voor een bomenlandschap dat aansluit bij de ambities uit het coalitieakkoord ‘Bouwen aan een gezonde toekomst’.

6. Hoe gaat het college er in de toekomst voor zorgen dat de iepenlaan kan blijven bestaan zonder dat er bomen hoeven te worden gekapt en de structuur van de laan behouden blijft? Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat er alles aan gedaan moet worden om de laan intact te houden?

De iepenlaan is niet in de huidige vorm te handhaven vanwege het risico op afbreken van de bomen. Ent-onderstamproblematiek is niet te verhelpen. Hoe ouder en groter de bomen worden hoe groter de kans is dat de bomen afbreken of omvallen. Wij onderzoeken welke scenario’s er zijn om (een deel) van de bestaande iepen tijdelijk te handhaven, maar dat betekent echter wel dat te handhaven bomen drastisch gesnoeid moeten worden. Ook de te snoeien bomen zullen op termijn (5 – 10 jaar) vervangen worden. Bij de scenario’s ligt de nadruk op het toevoegen van groen, water, biodiversiteit en het betrekken van de bewoners. De bewoners in de directe omgeving van de Goudplevierweg en Paradijsvogelweg worden uitgenodigd voor een bijeenkomst in het veld om te spreken over de verschillende scenario’s en het toevoegen van bomen. De raad zal separaat worden uitgenodigd voor een veldbezoek en toelichting ter plaatse.

7. Als blijkt dat er inderdaad problemen zijn met de iepen langs deze laan, hoe gaat het college ervoor zorgen dat Almere niet opnieuw tegen een situatie aanloopt waar een collectief aan bomen last heeft van bepaalde problematiek (hetzij groeiplaats, hetzij entonderstam problematiek hetzij ziekte door monoculturen), zoals o.a. ook bij de Westerdreef of ten zuiden van station muziekwijk het geval is geweest? Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat dergelijke situaties koste wat kost voorkomen dienen te worden?

Ja, wij zijn het daar mee eens. Het is echter niet te voorkomen dat er problemen zijn of gaan ontstaan met bomen. Daarom zetten wij nu ook zwaar in op (bio)diversiteit, goede groeiplaatsen, gefaseerde vervanging en onderzoek.

Toelichting:

In Almere Oosterwold, langs de Paradijsvogelweg en de Goudplevierweg staat een kilometerslange laan met honderden iepen. Omwonenden hebben ondergetekende benaderd met vragen over deze iepenlaan. Er komen signalen binnen dat er op relatief grote schaal sprake zou zijn van onverenigbaarheid door entonderstamproblematiek, ook door het zien van dwarsdoorsnedes van de bomen tijdens de recente onthulling van een boomkunstwerk aan deze iepenlaan. Ook hebben er veel (weg)werkzaamheden plaatsgevonden onder het kroonoppervlak van de bomen. Daarnaast zijn in recente stormen enkele bomen afgebroken en omgevallen.

De Partij voor de Dieren wil graag weten wat er op dit moment bekend is over de staat van deze iepenlaan, en wat het college eraan doet om de iepenlaan te behouden. De situatie omtrent de bomenkap aan de Westerdreef ligt namelijk nog vers in het collectieve geheugen, waarbij de mate van compensatie ook een belangrijk gespreksonderwerp is, omdat er in Nederland netto nog steeds meer bomen verdwijnen dan dat er bij komen.

Wat is ent-onderstam problematiek?
Veel bomen die zijn aangeplant zijn eigenlijk twee bomen: een ent en een onderstam. In bepaalde gevallen kan er sprake zijn van “(uitgestelde) onverenigbaarheid”. Dit is wanneer de ent en de onderstam niet goed aan elkaar hechten en geen stevige verbinding vormen op de langere termijn. Dit is niet altijd goed te zien, en komt soms pas jaren later naar boven. De problematiek kan ontstaan door een verkeerde combinatie van soorten of bijvoorbeeld een slechte techniek of vervuild ent-oppervlak.