Hengelen in Almere

Indiendatum: 28 sep. 2023
Antwoorddatum: 14 nov. 2023

Het college wordt verzocht de volgende vragen schriftelijk te beantwoorden:

1. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat hengelen een zeer negatieve invloed heeft op het welzijn van vissen en ook de lichamelijke integriteit van de vis schaadt?

Wij erkennen de intrinsieke waarde van dieren, als levende wezens met bewustzijn en gevoel, zoals het staat in het Coalitieakkoord Almere 2022-2026 ‘Bouwen aan een gezonde toekomst 22-26’. Dieren, in dit geval vissen, verdienen een goede bescherming en de mogelijkheid om te kunnen leven naar hun aard en behoeften. Wij vinden ook dat sportvissen hier geen goed effect op heeft. Daarom is in het coalitieakkoord afgesproken dat de gemeente sportvissen niet meer faciliteert.

2. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat voldoende (toe)zicht op het welzijn van alle vissen in de gemeentelijke wateren, en dus ook het juist hanteren van de visregels, een verantwoordelijkheid is die in principe bij de gemeente hoort, ook als dit toezicht is uitbesteed aan een andere organisatie? Zo nee, waarom niet?

Er is onderscheid te maken tussen:

• De bevoegdheden en verplichtingen voor visrechthebbenden voortvloeiend uit de Visserijwet 1963 (Visserijwet), inclusief de bestuursrechtelijke taak van controle op de naleving van deze wet.
• De overige verantwoordelijkheden die de gemeente naar zich toe kan trekken als onderdeel van beleid.

De wet- en regelgeving over de visserij is in Nederland vastgelegd in de Visserijwet. De Visserijwet kent aan de visrechthebbenden bevoegdheden en verantwoordelijkheden toe voor het visserijbeheer. De gemeente is als eigenaar de rechthebbende op het visrecht van de binnenwateren in Almere. Dit visrecht is door middel van een huurovereenkomst uit 2003 verhuurd aan Hengelsportvereniging (HSV) Almere. Daarmee is de HSV op dit moment rechthebbende op het visrecht. Op grond van de overeenkomst is de HSV de eerst aangewezen instantie voor naleving van het bepaalde in de Visserijwet.

Het bestuursrechtelijke toezicht op de naleving van de Visserijwet is in principe een taak van de Rijksoverheid, die hiervoor in het Besluit aanwijzing toezichthouders 2016 Visserijwet 1963 specifieke toezichthouders heeft aangewezen.

De gemeente heeft wel andere verantwoordelijkheden of bevoegdheden met betrekking tot het (toe)zicht op het welzijn van vissen en het juist hanteren van visregels:

• In de huurovereenkomst zijn, naast het overdragen van het visrecht, ook andere afspraken gemaakt over de visserij. Bijvoorbeeld over het beheer van de visstand of het maximaal toegestane aantal hengels. In de controle op de naleving van de huurovereenkomst ligt een (privaatrechtelijke) rol voor de gemeente.
• De gemeente speelt als eigenaar en/of beheerder van het oppervlaktewater samen met het Waterschap Zuiderzeeland een rol in het welzijn van vissen vanuit een ecologisch perspectief, bijvoorbeeld via de waterkwaliteit.
• Dat de gemeente Almere geen toezichthouder op de Visserijwet is, doet niets af aan de algemene bevoegdheid van opsporingsambtenaren om naleving van de wet te controleren en overtredingen op te sporen. De gemeente heeft binnen team Stadstoezicht buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) in dienst die de strafrechtelijke bevoegdheid hebben om te handhaven op diverse economische delicten, waaronder delicten uit de Visserijwet, net als diverse andere partijen. Echter, in de huidige taakomschrijving (ingediend bij en goedgekeurd door Justis) hebben wij er voor gekozen de bevoegde inzet van de gemeente boa’s te beperken tot het mogen handhaven bij een situatie van overlast en veelvoorkomende ergernissen in de openbare ruimte.

Hoe en in welke mate invulling wordt gegeven aan deze punten is een beleidsmatige keuze. Wij vinden dat deze keuzes grotendeels integraal moet worden afgewogen in het kader van de toekomstige Nota Dieren, die momenteel wordt gemaakt. Over de uitgangspunten van die nota gaan wij graag met de raad in gesprek.

3. Kan het college verduidelijken welke specifieke gegevens of cijfers worden bijgehouden met betrekking tot handhaving van de hengelsport (hengelen) in Almere door de gemeente, en is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat de gemeente deze cijfers zou moeten bijhouden als dit nu niet gebeurt?

De federatie Sportvisserij MidWest Nederland houdt cijfers bij over haar eigen controle en handhavingsactiviteiten in het Registratiesysteem voor Controleurs Sportvisserij (RCS). HSV Almere heeft onlangs een open brief aan ons gestuurd die door hen ook openbaar is gemaakt. In deze brief zijn de volgende cijfers opgenomen over de handhaving van de hengelsport in Flevoland:

2022:
Aantal gecontroleerde vissers: 841
Geen overtreding beroepsvissers: 2
Geen overtreding sportvissers: 791
Vistuig niet op orde: 1
Papieren niet aanwezig: 46
Stroperij: 1

2023 tot heden:
Aantal gecontroleerde vissers: 714
Geen overtreding beroepsvissers: 2
Geen overtreding sportvissers: 701
Vistuig niet op orde: 0
Papieren niet aanwezig: 11
Stroperij: 0

De gemeente houdt verder zelf geen cijfers bij

4. Kan het college deze gegevens delen met de gemeenteraad? Zo nee, is het college het dan met de Partij voor de Dieren eens dat het belangrijk is om deze gegevens te achterhalen, en is het college dan bereid deze gegevens op te vragen bij de respectievelijke verenigingen en daarna te delen met de raad?

Zie de beantwoording van vraag 3.

5. Kan het college bevestigen dat de handhaving op hengelsport is uitbesteed aan de hengelsportvereniging? Zo ja, is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat dit een typisch geval ‘slager keurt eigen vlees’ is?

De verantwoordelijkheden die de rechthebbende van het visrecht heeft, zijn overgegaan naar HSV Almere door middel van de huurovereenkomst. De wettelijke taak van toezicht en controle op naleving van de Visserijwet is voorbehouden aan de Rijksoverheid. Daarmee is er dus geen sprake van een typisch geval van ‘slager keurt eigen vlees’.

6. Is het college bereid om te werken aan afspraken in de visovereenkomsten over een rapportageplicht over de handhaving (frequentie, locaties enz.) van het hengelen in Almere? Zo nee, waarom niet?

Ja, wij zijn bereid te werken aan nieuwe afspraken in de huurovereenkomst over bijvoorbeeld dierenwelzijnsmaatregelen, handhaving en rustgebieden. Op het moment van schrijven verkennen wij de mogelijkheden hoe invulling te geven aan de coalitiedoelstelling ‘Sportvissen wordt niet gefaciliteerd door de gemeente.’ De uiteindelijk invulling is een integrale beleidsmatige afweging, waarvan de uitkomst wordt verwerkt in de nieuwe Nota Dieren.

7. Is het college op de hoogte van het gebrek aan toezicht buiten kantooruren met betrekking tot hengelen in Almere?

Nee, daar zijn wij niet van op de hoogte.

8. Wat vindt het college van het gebrek van de mogelijkheid om overtredingen van de regels, wanneer deze buiten kantoortijden gezien worden, te melden (zoals de onmogelijkheid om te melden als iemand de regels omtrent het nachtvissen overtreed op het moment dat het gebeurt)?

Een melding doen is op ieder moment mogelijk via: https://www.sportvisserijneder.... Eenieder heeft de mogelijkheid om melding te doen van overtredingen van visregels.

Bij acute situaties kan ook melding worden gedaan bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de politie of de gemeente. Of de melding voldoende kan worden opgevolgd is een vraag die gesteld kan worden aan de NVWA of de politie.

9. Is het college bereid maatregelen te treffen om de handhaving van het hengelen in Almere te verbeteren, met name buiten kantooruren? Zo nee, waarom niet?

In het verlengde van het antwoord op vraag 6: wij bereiden een nieuwe Nota Dieren voor waarin wij een integrale afweging maken over maatregelen en afspraken. Handhaving nemen wij hierin mee, inclusief de organisatorische en financiële consequenties voor de gemeentelijke organisatie.

10. Is het college bereid om het takenpakket van Almeerse BOA's uit te breiden, zodat deze ook mogen en kunnen optreden bij overtredingen van de visregels? Zo nee, waarom niet?

Binnen de strafrechtelijke bevoegdheden van de boa’s van de gemeente ligt de nadruk op openbare orde, veiligheid en leefbaarheid. In overeenstemming met het coalitieakkoord willen wij voldoende aandacht hebben voor de problemen in de stad.

Om dit te bewerkstelligen kennen wij prioriteit toe aan het maken van een inhaalslag op de meldingen. De taakomschrijving van de boa’s van Stadstoezicht is momenteel dat zij uitsluitend gebruik maken van hun opsporingsbevoegdheden voor de Visserijwet in situaties van ernstige overlast en bijhorende risico’s voor de openbare orde, veiligheid en leefbaarheid.

Een uitbreiding van de taken waarop boa’s worden ingezet, is daarmee nu niet aan de orde, tenzij er extra financiële middelen komen. Keuzes over dierenwelzijn, toezicht en handhaving en bijhorende capaciteit worden in het kader van de Nota Dieren uitgewerkt. Zie hiervoor de beantwoording op de vragen 6 en 9.

11. Op dit moment kan op nagenoeg al het Almeerse water gevist worden. Is het college bereid om de hoeveelheid plekken waar het toegestaan is om te vissen te verkleinen, zodat er meer ‘hengelvrije’ zones ontstaan?

Zie hiervoor de beantwoording van vraag 6. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden en maakt een integrale afweging. Hengelvrije zones worden hierin meegenomen.

12. Kan het college toelichten hoe de samenwerking met lokale hengelorganisaties, zoals de Hengelsportvereniging Almere eruit ziet en hoe samengewerkt wordt om de handhaving van visserijregels te verbeteren en het welzijn van vissen te waarborgen?

Als onderdeel van de huurovereenkomst heeft HSV Almere een beheercommissie. Tot nu toe beperkt het contact met HSV Almere zich tot de taken van deze commissie. Wij streven ernaar om de samenwerking in de toekomst uit te breiden.

13. Welke initiatieven voor voorlichting en bewustwording overweegt het college te implementeren, zoals ook beschreven in het coalitieakkoord, om Almeerders bewust te maken van de noodzaak om het welzijn van vissen te respecteren en het hengelen diervriendelijker te maken?

Dit onderdeel van het coalitieakkoord wordt uitgewerkt in de nieuwe Nota Dieren. Op 6 juni 2023 (raadsbrief 87) is de raad geïnformeerd over de voortgang van de dierwelzijnsambities, waaronder de nieuwe Nota Dieren. Wij streven ernaar om de Nota Dieren in 2024 aan de raad voor te leggen.

14. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat er verdere dierenwelzijnsmaatregelen getroffen kunnen worden om het welzijn van vissen te verbeteren, zoals bijvoorbeeld een totaalverbod op het gebruik van weerhaken? Zo ja, welke aanvullende maatregelen wil en kan het college nemen?

Wij onderschrijven dat er meer dierenwelzijnsmaatregelen getroffen kunnen worden. Wij onderzoeken de mogelijkheden om deze aan te scherpen of uit te breiden.

Toelichting van de indieners

De Partij voor de Dieren Almere is bezorgd over de staat van de handhaving van de sportvisserij (ook wel hengelen of onderwaterjacht) en heeft hier vragen over. De Partij voor de Dieren Almere hoort met enige regelmaat dat er regels worden overtreden zoals bijvoorbeeld vissen met meer hengels dan is toegestaan, nachtvissen met tenten buiten aangewezen toegestane zones, of vissen op locaties waar dat niet is toegestaan.

Uit opgevraagde informatie is gebleken dat er bij de gemeente Almere een gebrek is aan specifieke gegevens of cijfers met betrekking tot handhaving van het hengelen. Dit ontbreken van gedetailleerde handhavingsinformatie kan leiden tot onduidelijkheid en onzekerheid over de effectiviteit van handhavingsmaatregelen, waardoor de bescherming van vissen en het handhaven van de visregels in het geding kunnen zijn.

Een ander aandachtspunt is het gebrek aan toezicht buiten kantooruren op het hengelen in Almere. Buiten deze uren lijkt er namelijk maar beperkte mogelijkheid te zijn om overtredingen te melden of om toezicht en handhaving te waarborgen. Dit roept vragen op over de consistentie en adequaatheid van het toezicht en de handhaving van het hengelen in de gemeente.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat vissen, net als andere gewervelde dieren, pijn en stress kunnen ervaren. Vissen hebben goed ontwikkelde zenuwstelsels en pijnreceptoren, en er zijn talrijke studies die aantonen dat vissen fysiologische en gedragsveranderingen vertonen in reactie op pijnlijke stimuli.

Los van de duidelijke wetenschap dat hengelen dierenleed veroorzaakt (zoals ook in het coalitieakkoord is opgenomen) is de Partij voor de Dieren van mening dat hobbymatig de lichamelijke integriteit van een ander levend wezen schenden door een haak door een lip te trekken moreel niet goed te praten is. Daarnaast raakt het hengelen ook vogels, die verstrikt raken in vislijnen of een haak in hun keel krijgen. Hierover berichtte de dierenambulance halverwege dit jaar: https://www.omroepflevoland.nl...

Het belang van het welzijn van vissen wordt ook erkend in het jaarverslag 2022 van Sportvisserij MidwestNederland, waarin wordt gesteld dat "vissen dieren met gevoel zijn." Deze erkenning benadrukt het belang van het serieus nemen van het welzijn van vissen in de context van het hengelen.

Daarnaast is er de kwestie van de bevoegdheden van de Almeerse BOA's met betrekking tot de handhaving van visregels. In sommige gemeenten zijn "groene BOA's" aangesteld om specifiek toezicht te houden op natuurgerelateerde aangelegenheden, waaronder het hengelen. De vraag rijst of het overwegen van vergelijkbare maatregelen in Almere de handhaving van het hengelen kan versterken en de naleving van visregels kan bevorderen. Navraag leert ook dat de huidige BOA’s opgeleid zijn om te handhaven op regels rondom het hengelen, maar dat besloten is dat dit tot nu toe niet tot hun takenpakket behoort.

Tot slot is er de kwestie van verdere maatregelen ter verbetering van visserijpraktijken, waaronder een totaalverbod op het gebruik van weerhaken. Deze maatregelen kunnen een positieve invloed hebben op het welzijn van vissen en dienen ter voorkoming van onnodig letsel aan gevangen vissen wanneer dit helaas toch gebeurt.

De Partij voor de Dieren Almere hoopt met deze vragen bij te dragen aan het verbeteren een beleid in Almere waarbij het welzijn van alle vissen in Almere voorop staat.