Bijdrage Evaluatie Bomen­kader en Aanpak Essen­tak­sterfte

Voorzitter, we hebben in Almere sinds 2017 een prachtig document,
genaamd het Bomenkader.
Hierin staat op een mooie manier beschreven hoe belangrijk bomen zijn voor de mens en voor de stad.
Als je het leest krijg je het idee dat bomen goed beschermd zijn in Almere.
De praktijk is helaas weerbarstiger. Bomen lijken in de praktijk vogelvrij.
Er is altijd wel een reden waarom bomen toch gekapt moeten worden en de kaalslag in Almere lijkt met de komst van het bomenkader, niet kleiner, maar eerder groter geworden.

Dat komt deels door het bomenkader zelf. Wie het goed leest, zal opvallen dat het kader vooral vanuit de mens van nu is geschreven. Wat voor nut heeft een boom voor de mens. Het gaat over Ecosysteemdiensten, diensten die de boom levert aan de mens, niet over ecologie. Het gaat om economische waarde en belevingswaarde, niet om de intrinsieke waarde van de boom.

Als er gekozen moet worden tussen economie en ecologie, krijgt economie nog altijd voorrang.

Voor een ander deel wordt deze kaalslag veroorzaakt doordat het kader eigenlijk geen kader is, maar een vrijblijvend document. Aan het einde van de dag is er toch altijd wel een reden om bomen te kappen.
Hinder, ruimtelijke ontwikkelingen, te weinig groeiruimte, verjonging, groot onderhoud, veiligheid.

Daarom keken wij met veel belangstelling uit naar de evaluatie van dit bomenkader. De zwakke plekken zouden dan wel aan het licht moeten komen en wij hadden wel een paar stevige aanbevelingen verwacht.
Helaas blijkt de evaluatie vooral een formaliteit. Er is zeer globaal en oppervlakkig gekeken naar het kader. Er is geen eigen onderzoek gedaan, er is vooral afgegaan op de informatie van de gemeente zelf en er heeft geen kritische toetsing in de praktijk plaatsgevonden.
De enige aanbeveling is dat de gemeente de kap beter moet communiceren.

Maar voorzitter, daarmee zal de kaalslag in de praktijk niet minder worden. Na al een vertraging van ruim één jaar, is deze evaluatie één grote teleurstelling.
In de evaluatie mist een kritische toetsing aan de uitgangspunten van het bomenkader. Dit bevestigt eigenlijk ook ons beeld dat het bomenkader aangescherpt zou moeten worden, zodat het in de toekomst beter te toetsen is.

Daarvoor is het ook noodzakelijk dat beter wordt bijgehouden waarom bomen gekapt worden en wat voor waarde de huidige bomen nu vertegenwoordigen.
Uit de technische beantwoording van onze vragen blijkt namelijk dat dat nu niet goed wordt bijgehouden en er geen beeld is van de totale economische, ecosysteemdienst- en belevings- waarde van de bomen, laat staan van de ecologische waarde.
Om de juiste afwegingen in de toekomst te kunnen maken, lijkt het ons van groot belang om wel meer inzicht in die waardes te krijgen.
Kan het college toezeggen dit voortaan beter bij te houden en in kaart te brengen?

Verder blijkt, uit het kader, de evaluatie en de beantwoording van onze vragen, dat bomen inderdaad momenteel vogelvrij zijn. Er is geen kapverordening. Er is geen beroep of bezwaarmogelijkheid. Er is wel een bomencommissie, maar het bestaan daarvan is onbekend bij de inwoners, kan alleen door het college zelf ingeschakeld worden en de uitspraken zijn niet eens bindend.
Voorzitter, dat is nou een zeer treffend voorbeeld van een “wassen neus”.
Kan het college toezeggen de rol van de bomencommissie te verruimen, zodat ook bewoners bezwaar kunnen aantekenen en de uitspraken voortaan bindend zullen zijn?

Dan voorzitter, is er nog de essentaksterfte. Zeer vervelend, vooral voor de natuur zelf.
De huidige aanpak laat ten wensen over. Er worden zeer veel bomen gekapt, ook bomen welke nog niet of licht zijn aangetast.
Zie ook onze eerdere agendering en de second opinion van de bewoners aan het Stamerbos. In tegenstelling tot de evaluatie, hebben wij geen reden om aan te nemen dat dit om een incident ging.
Wij hebben vorig jaar, samen met de SP en de PVV, dè deskundige van Nederland op dit gebied, de heer Hiemstra van de WUR uitgenodigd. Deze gaf nadrukkelijk aan dat aangetaste bomen helemaal niet direct gekapt hoeven te worden en zelfs nog in sommige gevallen kunnen herstellen. In ieder geval zou er veel meer gefaseerd kunnen worden, zeker in relatie tot andere bomenkap in de directe omgeving, wat nu het beeld en het effect van een kaalslag alleen maar versterkt. De gevolgen voor de ecologie op korte termijn kleiner en ook negatieve impact op zaken als hittestress een waterberging minder groot.
Wij verzoeken dan ook uitdrukkelijk het college om te kiezen voor de meer gefaseerde aanpak bij bomenkap in het algemeen en bij aanpak essentak in het bijzonder.
Kan het college dit toezeggen?

Er wordt in de evaluatie een aantal keer gerefereerd aan het boombeheerplan, welke eigenlijk al kort na invoering van het bomenkader er zou komen, maar er nog steeds niet is en nu pas eind 2020 zal komen.
Worden wij als raad hierbij betrokken? En zal het college onze opmerkingen hierin meenemen?

Al met al hopen wij dat deze evaluatie een keerpunt gaat zijn in hoe wij in Almere met bomen omgaan en dit kostbare bezit, beter gaan beschermen.
Minder kappen, meer planten!